De Standaard: Maak plaats voor de gewone moslim

De regering zal de concessie van de Grote Moskee herbekijken. Terecht, maar we moeten ook de samenleving zelf kritisch tegen het licht houden en een omgeving creëren waarin de islam gedijt, schrijft Veli Yüksel.

De Grote Moskee is van een symbool in een symbooldossier veranderd. Zeker sinds een gelekt Ocad-rapport begin dit jaar aan de kaak heeft gesteld hoe via de Grote Moskee, samen met het Saudische geld, het wahabisme ons land instroomde. Vlaams minister van Binnenlands Bestuur Liesbeth Homans (N-VA) weigert sindsdien nieuwe moskeeën te erkennen, ook al geeft de Staatsveiligheid groen licht. De erkenningsprocedure, de nodige stap om van de overheid een toelage te kunnen ontvangen, werd zo een lege doos. Dat bedienaren van de eredienst door het ministerie van Justitie gesubsidieerd worden, is een systeem dat al bijna even lang bestaat als België, wat ons land een unicum maakt. Het is door de sterkte van het Belgische model, met zijn in de grondwet verankerde scheiding van kerk en staat, godsdienstvrijheid en zijn subsidiëring van erkende godsdienstbedienaren, dat we beschikken over een evenwicht tussen controle en vrijheid. Dat evenwicht heet vertrouwen.

En daar wringt het schoentje. Want vertrouwen we de moslims wel? Onlangs 'vierden' we de veertigste verjaardag van Vlaams Belang, de partij die van moslims uit onze samenleving weren een speerpunt heeft gemaakt. Steeds meer komt daarbij de gewone moslim in het vizier.

Buitenlandse banden De moslimmoeders en -vaders staan in de strijd tegen radicalisering in de eerste linie. Het bestuur van een moskee in Diegem sloeg alarm toen de Spaanse imam Abdelbaki Es Satty er een verdacht gedachtegoed op nahield. Het bestuur greep in. Ik kan veel voorbeelden noemen. Maar misschien bezit actief burgerschap weinig nieuwswaarde?

De commissie 22/3 wil dat de regering de concessieovereenkomst uit 1969 met Saudi-Arabië en Marokko verbreekt. Per slot van rekening is de Grote Moskee eigendom van de Belgische staat (DS 10 oktober). Voorzitter Patrick Dewael (Open VLD) benadrukte dat het 'geenszins de bedoeling is om de moslimgemeenschap te verhinderen over een emblematisch gebedshuis te beschikken', maar dat de Grote Moskee een plaats moet zijn waar alle moslims welkom zijn, en dat de Moslimexecutieve daarin een grote rol moet spelen. Terecht. We hebben de moskee immers niet opgericht opdat externe financiers hun invloed zouden kunnen verzilveren. Die buitenlandse banden moeten worden doorgeknipt.

De commissie sprak verder de wens uit dat er een 'Belgische islam' zou komen. Ik weet niet precies wat ze daarmee bedoelt, want de moslimgemeenschap is erg divers. Maar een islam die kan gedijen in de Belgische samenleving waar ze is ingebed, lijkt mij wenselijk. Extremisten slagen er alleen in jongeren weg te lokken van de grondwet, strafwet en het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens, omdat die geen andere zingeving of plaats vinden. Ze stopten de concessie met onze samenleving. We moeten ook onze samenleving zelf kritisch bekijken. We mogen niet in de val van de polarisering trappen en moeten een omgeving creëren waarin de islam zich kan verankeren. We moeten onthouden dat de radicalisering een zaak is van een minderheid van een minderheid, al heeft ze een grote impact.

Versleutelde communicatie Met de Grote Moskee moeten we de concessie opnieuw bekijken. Het is aan de overheden om de regels en erkenningsprocedures op te stellen. Maar het erkenningsdossier van een moskee is niet het proces van de Belgische moslims. Wie de media (en de politiek) vandaag volgt, zou denken dat het land overspoeld is door salafisten die elk moment een jihad kunnen beginnen.

Federaal procureur Frédéric Van Leeuw wees onlangs op het obstakel van versleutelde communicatie-apps voor het onderzoek van veiligheids- en inlichtingendiensten (DS 5 oktober). Die encryptie is inderdaad zorgwekkend, want het is net door die aan het zicht onttrokken communicatie dat extremisten en terroristen hun gang kunnen gaan. Bij uitbreiding kunnen we dit toepassen op de Grote Moskee en soortgelijke instellingen: openheid en transparantie zullen vooruitgang brengen. Ondertussen mogen we de gewone moslims, die in de meerderheid zijn, niet stigmatiseren tot versleutelde burgers.

Minister van Justitie Koen Geens (CD&V) stuurde een nieuwe rondzendbrief over de erkenningsprocedure van erediensten, die helderheid brengt. Zo kan een advies (voor alle geloofsgemeenschappen) vlugger worden aangepast, als nieuwe informatie daartoe noopt. Ook de informatiedoorstroming tussen de verschillende betrokken diensten verloopt efficiënter. Laten we - elk op zijn hof of zijn echelon - snel werk maken van een efficiënte en correcte erkenningspolitiek, van een officiële imamopleiding en van een krachtige Moslimexecutieve. Laten we ook blijven inzetten op een islamitisch middenveld, dat actief burgerschap verder aanwakkert. Het zal de inclusieve samenleving een stap dichterbij brengen

(Opiniestuk van Veli Yüksel dat op 11 oktober 2017 in De Standaard verscheen).